شيرها و آدم‌ها

خيلي از بچه‌ها شير را دوست ندارند و براي همين، بعضي والدين، شير را با کاکائو يا قهوه مخلوط مي‌کنند و به فرزندشان شيرکاکائو يا شيرقهوه مي‌دهند تا استخوان‌ها و دندان‌هايش را بيمه کنند. ولي آيا واقعا شيرکاکائو و شيرقهوه و شيرکارامل و اين جور ترکيبات، مثل شير، مغذي هستند؟ اين پرونده قرار است به همين موضوع بپردازد.

7 توصيه درباره خريد و نگهداري شير
 

از خريد شير خام (غير پاستوريزه) حتي‌الامکان خودداري کنيد. اگر به اجبار از شير خام غيرپاستوريزه استفاده مي‌کنيد، حتما آن را جوشانده و 10 دقيقه در حال جوش به هم بزنيد.
شير خام (غيرپاستوريزه) را به هيچ وجه قبل از جوشاندن در يخچال نگذاريد.
ظروف مورد استفاده شير غيرپاستوريزه پس از مصرف بايد با آب و مايع ظرف‌شويي شسته شده و با آب سالم آب‌کشي شوند.
گاهي به شير فاسد جوش‌شيرين مي‌زنند تا دلمه نبندد، بنابراين از خريد شير کيلويي بپرهيزيد.
شير پاستوريزه بعد از خريد بايد حتما در يخچال و در درجه حرارت صفر تا 4 درجه سانتي‌گراد به مدت حداکثر 48 ساعت نگهداري شود، بنابراين از نگهداري شير پاستوريزه در خارج از يخچال خودداري کنيد.
اگر شير پاستوريزه بيشتر از 48 ساعت در يخچال باقي ماند و علايم فساد و بريدگي در آن مشاهده نشد، قبل از مصرف آن را حداقل به مدت يک دقيقه بجوشانيد.
شير کم‌چرب را به شير پرچرب ترجيح بدهيد؛ مخصوصا اگر اضافه وزن داريد يا سن و سالي ازتان گذشته. اين نکته البته در خصوص بچه‌هاي کوچک و آنهايي که در سنين رشد هستند يا مي‌خواهند وزن‌شان بيشتر شود، صدق نمي‌کند.

چگونه کودکان را با شير آشتي بدهيم؟
 

شير را هميشه سر ميز غذا بگذاريد: خيلي از کودکان با نوشيدن شير ميانه خوبي ندارند ولي براي اينکه آنها را به نوشيدن شير عادت دهيد يک راه اين است که شير را در يک پارچ زيبا بريزيد و آن را در سفره ناهار و شام و صبحانه قرار دهيد. فراموش نکنيد اين شير بايد بدون چربي و يا کم‌چرب باشد. بچه‌ها با ديدن شما که به جاي آب و يا نوشابه شير ميل مي‌کنيد، تشويق مي‌شوند که آنها هم اين نوشيدني‌ را سر سفره ناهار و يا شام امتحان کنند، گر چه در ابتدا به نظرشان عجيب مي‌رسد و يا اعتراض مي‌کنند ولي با تکرار ديدن آن سر سفره به آن عادت خواهند کرد و با نوشيدن آن انس مي‌گيرند. حتي مي‌توانيد يک ليوان شير را به عنوان دسر و يا پيش‌غذا به آنها پيشنهاد کنيد.
در قمقمه‌اش شير بريزيد: خيلي از کودکان عادت دارند قمقمه‌شان را از آب پر مي‌کنند و همراه‌شان به مدرسه مي‌برند. توصيه ما اين است براي اينکه فرزندان را به شير خوردن عادت دهيد به جاي اينکه قمقمه را از آب پر کنيد آن را با شير پر کنيد. اين کار موجب مي‌شود هر وقت تشنه مي‌شود و نياز دارد گلويي تازه کند، شيرخنک را بنوشد و کم‌کم به نوشيدن آن عادت مي‌کند. شير بدون چربي و يا با چربي کم را براي اين روش در نظر بگيريد.
ميان‌وعده‌هاي شيري براي کودک تهيه کنيد: کوچولوي شما عادت دارد که ميان‌وعده چه چيزي ميل کند؟ خرما، کشمش و يا خداي ناکرده چيپس و پفک. سومين راه عادت دادن کودکان به نوشيدن شير اين است که شير را به عنوان ميان‌وعده در اختيارش قرار دهيد حتي مي‌توانيد خرما و شير و شيرکشمش را به او پيشنهاد کنيد. نوشيدن شير در ميان‌وعده‌ها کوچولوها را به آن عادت خواهد داد.
شيرهاي طعم‌دار را انتخاب کنيد: شايد دختر کوچولو و يا پسرکوچولوي شما ميانه‌اي با نوشيدن شير نداشته باشد. در اين صورت دست او را بگيريد و به يک سوپرمارکت برويد و با انتخاب او يک شير طعم‌دار را انتخاب کنيد. کوچولوي شما شايد نوشيدن شير سفيد را دوست نداشته باشد ولي رنگ و طعم جديد آن شايد برايش آنقدر جالب باشد که عاشق نوشيدن آن شود.
به او کودکاني را نشان بدهيد که شير مي‌خورند: اگر کوچولوي شما ميانه خوبي با شير ندارد راه‌حل آن آسان است. دست او را بگيريد و او را با خودتان به مدرسه يا کودکستاني که در آن در ساعات تفريح به کودکان شير مي‌دهند ببريد و به او نشان دهيد که چگونه اين همه کوچولو شير مي‌خورند. ديدن اينکه همسالانش پاکت‌ها و يا شيشه‌هاي شير را سر مي‌کشند مي‌تواند براي کودکان در نوشيدن شير بسيار تشويق‌کننده باشد.
بگذاريد تشنه شود: يک راه‌حل ديگر براي مجبور کردن کودکان به شير خوردن اين است که کاري کنيد که تشنه شوند. براي مثال اول يک عدد بيسکوييت به او بدهيد و کنار بشقاب بيسکوييت يک ليوان شير بگذاريد. به اين ترتيب پس از خوردن بيسکوييت و احساس تشنگي ناخودآگاه به سراغ ليوان شير خنک مي‌رود و آن را مي‌نوشد.
ذائقه‌اش را شناسايي کنيد: يک روش ديگر براي علاقه‌مند کردن کودکان به شير خوردن اين است که ببينيد آنها چه شيري را دوست دارند؟ شير سرد، شير ولرم و يا حتي شيرداغ. وقتي پي برديد که کدام شير با ذايقه کودک شما جور است، آن وقت مي‌بينيد که او هم به شير خوردن عادت مي‌کند.
خودتان الگوي او باشيد: به طور معمول کودکان به هر کاري که والدين‌شان انجام دهند واکنش نشان مي‌دهند و از آن الگوبرداري مي‌کنند، پس از اين شگرد استفاده کنيد تا آنها را به شير خوردن عادت دهيد. براي مثال در منزل يک ليوان شير براي خودتان بريزيد و با خوردن آن از طعم آن تعريف کنيد. بعد به کودک‌تان بگوييد تو هم يک ليوان شير ميل داري؟ بسياري از کودکان به طور معمول پاسخ مثبت مي‌دهند.روش درست جوشاندن شير
در صورتي که امکان دسترسي به شير پاستوريزه يا استريل نباشد براي از بين بردن ميکروب‌هاي بيماري‌زاي شير خام مصرفي جوشانيدن آن ضروري است ولي اين عمل بايد به گونه‌اي انجام شود که صدمه زيادي به ارزش غذايي آن وارد نشود، بنابراين هنگام حرارت دادن مرتب آن را هم بزنيد و سريع به نقطه جوش رسانده و بلافاصله آن را خنک کنيد. 4 تقلب رايج در ترکيب شير
تقلب در شير نيز به شکل‌هاي مختلفي صورت مي‌گيرد که مهم‌ترين آنها عبارت‌اند از:
مخلوط کردن شير حيوانات مختلف: شير حيوانات مختلف در برخي از نقاط دنيا، داراي قيمت متفاوتي است. براي نمونه در مملکت ما شير گوسفند مطلوب‌تر از شير گاو است و به همين جهت متقلبان شير گوسفند را با مقداري شير بز يا گاو مخلوط مي‌کنند و به فروش مي‌رسانند. اضافه کردن آب به شير:
چون با اضافه کردن آب، حالت و رنگ شير تغيير چنداني نمي‌کند لذا برخي از فروشندگان سودجو مقداري آب به شير اضافه نموده و به بازار عرضه مي‌کنند.
عده‌اي از متقلبان ابتدا مقداري از چربي شير را مي‌گيرند. در اين صورت وزن مخصوص شير افزايش مي‌يابد. حال اگر مقداري آب افزوده شود، اين دو تقلب با استفاده از وزن مخصوص شناخته نمي‌شود. اضافه کردن نشاسته به شير:
براي اينکه شير مخلوط شده با آب به سادگي تشخيص داده نشود، متقلبان مقداري نشاسته به شير اضافه مي‌کنند، به نحوي که غلظت آن در حد شير طبيعي باشد.اضافه کردن جوش شيرين به شير:

شير طي مراحل توليد، نگهداري و توزيع از راه‌هاي گوناگون آلوده مي‌شود و چنانچه در شرايط نامساعد و غير بهداشتي نگهداري شود به سرعت فاسد مي‌گردد. شير آلوده و فاسد در اثر حرارت لخته شده و به دو بخش مايع و دلمه تبديل مي‌گردد که اين عمل به علت بالا رفتن مقدار اسيدهاي آلي سنتز شده توسط ميکروب‌هاي آلوده‌کننده شير مي‌باشد و بيان‌کننده اين است که شير فاسد است. براي پوشاندن عيب و فساد شير، دامداران يا فروشندگان شير متقلب، مقداري جوش شيرين به شير فاسد مي‌افزايند که موجب خنثي شدن اسيدهاي سنتز شده توسط ميکروب‌ها شده و به اين‌ترتيب شير در اثر حرارت، لخته و دلمه نمي‌شود و فساد آن مخفي مي‌ماند. در حالي که ساير مواد مضر حاصل از ميکروب‌ها ممکن است همچنان فعال باقي بماند و با مصرف شير فاسد اختلالاتي در بدن به وجود آيد.ما چقدر شير مي‌خوريم؟ آنها چقدر؟!
توليد شير کشور در سال 1381 حدود 8/5 ميليون تن گزارش شده است. بنابراين آمار توليد سرانه شير به ازاي هر ايراني با احتساب جمعيت کشور، 90 کيلوگرم مي‌شود که با توجه به ضايعات شير هنگام توليد، فرآوري، توزيع و يا موارد ديگر، مصرف سرانه شير و فرآورده‌هاي آن بر پايه شير حدود 75 کيلوگرم است. البته مصرف شير در برخي از استان‌ها به ويژه چهارمحال و بختياري، آذربايجان غربي و شرقي از متوسط کشور بيشتر است. ميزان مصرف هر فرد بالغ از سوي سازمان‌هاي ملي و بين‌المللي، روزانه نيم ليتر شير مايع، 25 تا 35 گرم پنير و 200 گرم ماست توصيه شده است. مصرف سرانه شير و فرآورده‌هاي آن در کشورهاي اروپاي غربي 350 تا 500 کيلوگرم در سال در نوسان است. در کشور فرانسه که متعادل‌ترين برنامه غذايي را در ارتباط با بيماري‌هاي قلبي‌ و مغزي و طول عمر داراست، مصرف سرانه حدود 400 کيلوگرم در سال است. در آمريکا به دليل مصرف بيش از حد گوشت قرمز، ميزان مصرف سرانه شير کمتر از کشورهاي اروپاي غربي و حدود 280 کيلوگرم است و با توجه به عوارض مستقيم آن از جمله افزايش بيماري‌هاي قلبي‌عروقي، سکته مغزي و افسردگي، با اطلاع‌رساني همه جانبه از طريق رسانه‌هاي کشور، هم‌اکنون مصرف سرانه شير آن به بيش از 300 کيلوگرم رسيده است.

شيرطعم‌دار
 

شير طعم‌دار نيز مانند شير معمولي، ‌داراي 9 ماده مغذي ضروري است که شامل کلسيم، پروتئين، ويتامين‌هاي B12،A،D،B2،B3 و پتاسيم و فسفر مي‌باشد. اين شير در مقايسه با نوشيدني‌هايي مانند نوشابه‌هاي گازدار و آب‌ميوه‌هاي مصنوعي، ‌داراي قند و کالري کمتري است. نوشابه‌هاي گازدار يا آب ميوه‌هاي مصنوعي، تقريباً دو برابر شيرهاي طعم‌دار ‌داراي قند هستند. علاوه بر اين، انجمن پزشکي و آکادمي طب اطفال آمريکا و اداره غذا و ‌دارو، ارتباطي بين مصرف شکر و بروز مشکلات رفتاري در کودکان پيدا نکرده‌اند. شيرهاي طعم‌دار نيز انواع مختلفي‌ دارند مانند شير کم چرب و بدون چربي. به عنوان مثال، يک ليوان شير طعم‌دار کم چرب فقط 5/2 گرم چربي‌دارد که برابر همان مقدار چربي شير معمولي است.

شير کارامل
 

خيلي‌ها كرم كارامل را به عنوان يك دسر دوست‌داشتني پس از صرف غذا ميل مي‌كنند. کرم کارامل، شکري است که حرارت ديده و به شربت قهوه‌اي رنگي بدل شده و سپس تخم‌مرغ و شير افزوده شده که باعث مي‌شود در يک واحدش، 200 کيلوکالري انرژي به مصرف‌کننده برسد که از نظر ميزان انرژي 2 تا 3 برابر ژله چاق‌کننده است. درباره تخم‌مرغ بايد بگوييم که اين ماده غذايي منبع مناسب پروتئين بوده و شير موجود نيز به‌رغم كلسيم فراوان، پركالري است. البته اگر از نوع پرچرب باشد (بنابراين بهتر است در توليد اين دسر از نوع کم‌چرب شير استفاده شود) فراموش نكنيد كه اگر چاق هستيد و يا ديابت داريد، در خوردن اين دسر زياده‌روي نكنيد. دسر شير كارامل نيز درست مانند خود كارامل همان خواص را دارد با اين تفاوت كه ميزان شير آن بيشتر است و به همان نسبت شما مي‌توانيد از كلسيم بيشتري استفاده كنيد. شيرکاکائو، رفيق قلب شماست!
پژوهشگران اسپانيايي دريافتند که کاکائوي موجود در شکلات و شير کاکائو براي قلب مفيد است.
اين سوال را خيلي‌ها مي‌پرسند که آيا درست است که مي‌گويند اضافه کردن پودر کاکائو به شير، جذب کليسم شير را کاهش مي‌دهد؟
پاسخ اين است که خير، اين گفته صحيح نيست. کاکائوي موجود در شير کاکائو جذب کلسيم شير را کاهش نمي‌دهد. البته بايد گفت کاکائو حاوي ماده‌اي به نام «اسيد اگزاليک» يا «اگزالات» است که با کلسيم موجود در شير ترکيب مي‌شود و «اگزالات کلسيم» را به وجود مي آورد. اگزالات ماده اي است که در بسياري از گياهان مانند اسفناج و چاي وجود دارد. اما کلسيم موجود در شير خيلي بيشتر از اگزالات موجود در کاکائوست لذا مقدار زيادي کلسيم آزاد (ترکيب نشده با اگزالات) وجود خواهد داشت. در حقيقت فقط حدود 6 ميلي‌گرم از 250 ميلي‌گرم کلسيم موجود در شير جذب نمي‌شود. هر کودکي بايد به مقدار کافي کلسيم دريافت کند تا بتواند رشد قدي و استخوان‌هاي سالم و محکمي داشته باشد. بنابراين اگر کودک شما شير معمولي را دوست ندارد و فقط شير کاکائو مي‌خورد، او را از خوردن شيرکاکائو منع نکنيد و به او بدهيد زيرا براي سلامتي استخوان‌هايش مفيد است.کافئين شيرکاکائو زياد نيست

آيا شيرکاکائو‌ داراي کافئين زيادي است؟
 

خير. مقدار کافئين موجود در شير کاکائو کم است. 240 ميلي ليتر (يک ليوان) شير کاکائو‌داراي 2 تا 7 ميلي‌گرم کافئين است. نوشابه‌هاي سياه (کولا) 10 برابر شيرکاکائو، کافئين ‌دارند.
براساس مطالعات جديد، مقدار کافئين موجود در شير کاکائو خيلي کمتر از آن حدي است که بتواند تاثير مخربي بر رفتار کودک داشته باشد.

شيرکاکائودر خانه
 

درست کردن شيرکاکائو در منزل بسيار ساده است. در ابتدا شير را مي‌جوشانيد. براي هر يک ليوان شير به اندازه يک قاشق مرباخوري پودر کاکائو به آن اضافه مي‌کنيد و يک قاشق مرباخوري شکر و پودر کاکائو را درون شير حل مي‌کنيد. شما مي‌توانيد اين مايع را به صورت شکلات گرم مصرف کنيد و يا مي‌توانيد بگذاريد که مايع خنک شود و بعد آن را استفاده کنيد.
به خاطر استخوان‌هاي‌تان شير بنوشيد!مفيد بودن شير و شيرکاکائو براي استخوان‌ها يک مساله روشن است، به ويژه براي پيشگيري از ابتلا به پوکي استخوان. معمولا کارشناسان به والدين توصيه مي‌کنند به نوجوانان و کودکان در حال رشد، لبنيات بدهند تا در سنين بالاتر دچار مشکلات استخواني نشوند.
اما آيا خوردن شير در تمام طول عمر براي زنان و مردان مناسب و مفيد است؟
يک گروه از محققان دانشگاه زوريخ و دانشکده پزشکي دارت موت، وضعيت سلامت 930 مرد و زن 20 تا 80 ساله را مورد بررسي قرار دادند و آنها را به دو گروه تقسيم کردند. گروه اول روزانه به مدت چهار سال 1200 ميلي‌گرم کلسيم دريافت کردند و گروه دوم طي همين دوره زماني به طور معمول از لبنيات مصرف کردند. در پايان چهار سال نتايج تحقيقات نشان داد، تعداد ناراحتي‌هاي استخواني در گروه اول چهار مورد و در گروه دوم 14 مورد بود. در عين حال تحقيقات روشن کرد به محض قطع مصرف کلسيم احتمال شکستگي و پوکي استخوان در هر دو گروه يکسان است. محققان به هيچ عنوان توصيه نمي‌کنند افراد در تمام طول عمر از مکمل‌هاي کلسيم‌دار مصرف کنند، بلکه به مصرف روزانه شير اصرار دارند. ‌مصرف چهار ليوان شير در روز (1200 ميلي‌گرم کلسيم) خطر ناراحتي‌هاي استخواني را 72 درصد کاهش مي‌دهد.

ترکيب شير و قهوه مفيد است يا مضر؟
 

اضافه کردن شير به قهوه هم مقدار کلسيم را بالا مي‌برد و هم يک سري نگراني‌ها را به وجود مي‌آورد. نوشيدن شير و قهوه براي تامين نيازهاي کلسيمي خانم‌هايي که در سنين ميانسالي قرار دارند، کافي نيست. قهوه اثرات خوب و بد را توأمان دارد. خانم‌هاي ميانسالي که عادت دارند به ليوان قهوه‌شان، شير بيفزايند، نبايد فراموش کنند که از يک رژيم غذايي متعادل که حاوي منابع غني کلسيمي مانند ماست، پنير و کلم‌بروکلي و ... است، نيز استفاده کنند.
در نظر بگيريد که يک ليوان شير قهوه (240 ميلي‌ليتر) حدود 330 ميلي گرم کلسيم دارد که اين مقدار حدود يک‌چهارم مقدار توصيه شده براي تأمين کلسيم روزانه در خانم‌هاي بالاي 50 سال است. يک ليوان بزرگ شير قهوه (480 ميلي ليتر) تقريباً 415 ميلي‌گرم کلسيم دارد که اين مقدار حدود 40 درصد از نياز روزانه به کلسيم را تأمين مي‌کند. اين مساله مي‌تواند نيازهاي کلسيمي بعضي افراد که عادت به نوشيدن شير قهوه دارند را به حداقل برساند. ترويج نوشيدن قهوه باعث افزايش نگراني‌ها در رابطه با اثر کافئين روي استخوان‌ها يا به طور دقيق‌تر جذب کلسيم مي‌گردد. دليل اين نگراني‌ها اين است که خانم‌ها بايد روزانه 1200 ميلي‌گرم کلسيم مصرف کنند تا از پوکي و شکستگي استخوان باسن، مچ‌ پا و يا ستون فقرات جلوگيري کنند. متخصصان طي مطالعاتي به اين نتيجه رسيده‌اند که کافئين قهوه مضر نيست زيرا فقط 4 تا 6 ميلي‌گرم کلسيم موجود در هر ليوان شيرقهوه (داراي 330 ميلي‌گرم کلسيم) جذب بدن نمي‌گردد لذا افرادي که کم شير مي‌نوشند، مي‌توانند از شيرقهوه استفاده کنند. هر خانمي بايد دقت کند که آيا نوشيدن شير و قهوه‌ به بروز بدخوابي يا سوزش سردل در او منجر مي‌شود يا خير. در کل خانم‌هايي که شير قهوه و نوشابه‌هاي ديگر مي‌نوشند، بايد بقيه نياز کلسيم روزانه‌شان را از منابع ديگر کلسيم تامين نمايند. نوشيدن شير با قهوه بهتر از مصرف نکردن شير است. براي درست کردن شير قهوه حداقل به يک ليوان شير نياز داريد که اين مقدار، يک سوم نياز روزانه به کلسيم و ديگر مواد مغذي را تأمين مي‌نمايد. در يک مطالعه‌ روي هزار خانم يائسه معلوم شده است، خانم‌هايي که در عمرشان حداقل يک ليوان شير قهوه در روز مصرف کرده‌اند، نسبت به خانم‌هايي که اصلاً شير دريافت نکرده‌اند، تراکم استخوان بيشتري داشته‌اند.
منبع:www.salamat.com
/ج